گرد آوری حدیث/موضوعی/بخش سوم:خرد

.

.

.

.
لطفا با دقت مطالعه شود

.

.

.

لغت‌نامه دهخدا
معنی کلمه ی خرد: [ خ ِ رَ ] (اِ) عقل . دریافت . ادراک تدبیر. فراست . هوش . دانش . زیرکی 
_
امام صادق:امام صادق علیه السلام : پشتیبان انسان ، خرد است . از خرد ، زیرکى ، فهم ، خودْنگهدارى و دانش حاصل مى آید . [ انسان ،] با خرد به کمال مى رسد و همو راهنما ، بیناکننده و کلید کارهاست .
_
عنه علیه السلام :لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ ، وقَلبُ الأَحمَقِ وَراءَ لِسانِهِ.
امام على علیه السلام : زبان خردمند ، در پسِ خرد اوست و خرد نادان ، در پسِ زبانش 
_
عنه علیه السلام :کُلُّ شَیءٍ یَحتاجُ إلَى العَقلِ ، وَالعَقلُ یَحتاجُ إلَى الأَدَبِ .
امام على علیه السلام : هر چیزى ، به خِرَد نیاز دارد و خرد ، به ادب، نیازمند است
_
عنه علیه السلام :العَقلُ رائِدُ الرّوحِ وَالعِلمُ رائِدُ العَقلِ .
امام على علیه السلام : خرد راهنماى روح است و دانش راهنماى خرد 
_
عنه علیه السلام :العَقلُ شَرعٌ مِن داخِلٍ ، وَالشَّرعُ عَقلٌ مِن خارِجٍ.
امام على علیه السلام : خرد، شریعت درونى ، و شریعت، خرد بیرونى است 
_
عنه علیه السلام :بِعَقلِ الرَّسولِ وأدَبِهِ یُستَدَلُّ عَلى عَقلِ المُرسِلِ.
امام على علیه السلام : از خرد و ادبِ فرستاده، بر خرد فرستنده استدلال مى شود 
_
عنه صلى الله علیه و آله :لِکُلِّ شَیءٍ آلَةٌ و عُدَّةٌ و آلَةُ المُؤمِنِ و عُدَّتُهُ العَقلُ ، و لِکُلِّ شَیءٍ مَطِیَّةٌ و مَطِیَّةُ المَرءِ العَقلُ، و لِکُلِّ شَیءٍ غایَةٌ و غایَةُ العِبادَةِ العَقلُ، و لِکُلِّ قَومٍ راعٍ و راعی العابِدینَ العَقلُ، و لِکُلِّ تاجِرٍ بِضاعَةٌ و بِضاعَةُ المُجتَهِدینَ العَقلُ ، و لِکُلِّ خَرابٍ عِمارَةٌ و عِمارَةُ الآخِرَةِ العَقلُ ، و لِکُلِّ سَفْرٍ فُسطاطٌ یَلجَؤون إلَیهِ و فُسطاطُ المُسلِمینَ العَقلُ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر چیزى براى خود ابزار و ساز و برگى دارد و ابزار و ساز و برگِ مؤمن خرد است؛ هر چیزى مَرکَبى دارد و مرکب انسان خرد است؛ هر چیزى هدف و غایتى دارد و هدف و غایت عبادت [رسیدن به] خرد است؛ هر گروهى سرپرستى دارد و سرپرستِ عابدان خرد است؛ هر بازرگانى کالایى دارد و کالاى کوشندگان خرد است؛ هر ویرانى اى را آبادانى اى است و آبادانىِ آخرت خرد است و هر گروه مسافرى براى خود خیمه اى دارند که سر پناهشان است و خیمه مسلمانان خرد است
_
الإمام الحسن علیه السلام :بِالعَقلِ تُدرَکُ الدّارانِ جَمیعًا ، ومَن حُرِمَ مِنَ العَقلِ حُرِمَهُما جَمیعًا .
امام حسن علیه السلام : با خردْ دنیا و آخرت به دست آید و آنکه از خرد محروم باشد ، از دنیا و آخرت محروم گردد 
_
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :إنَّ العَقلَ عِقالٌ مِنَ الجَهلِ ، وَالنَّفسَ مِثلُ أخبَثِ الدَّوابِّ ، فَإِن لَم تُعقَل حارَت ، فَالعَقلُ عِقالٌ مِنَ الجَهلِ .
پیامبر صلى الله علیه و آله : خرد، بازدارنده از نادانى است و نفس به سان پلیدترین چهارپاست که اگر مهار نگردد، سرگردان شود . پس خرد، مهار نادانى است 
_
الإمام علیّ علیه السلام ـ فِی الحِکَمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ ـ : العَقلُ لَم یَجنِ عَلى صاحِبِهِ قَطُّ ، وَالعِلمُ مِن غَیرِ عَقلٍ یَجنی عَلى صاحِبِهِ .
امام على علیه السلام ـ در حکمتهاى منسوب به ایشان ـ : هیچ گاه خرد به صاحبش آسیب نمى زند ؛ لیکْ دانش بدون خرد ، به صاحبش آسیب مى رسان
_
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :اِستَرشِدُوا العَقلَ تَرشُدوا ، ولا تَعصوهُ فَتَندَموا .
پیامبر صلى الله علیه و آله : از خرد راهنمایى بگیرید تا به رشد برسید، و نافرمانى خرد مکنید که پشیمان مى 
_
الإمام علیّ علیه السلام :الأَدَبُ صورَةُ العَقلِ ، فَحَسِّن عَقلَکَ کَیفَ شِئتَ .
امام على علیه السلام : ادب ، سیماى خِرَد است . پس خردِ خویش را آن گونه که مى خواهى ، زیبا گردان 
_
عنه علیه السلام :إزراءُ الرَّجُلِ عَلى نَفسِهِ بُرهانُ رَزانَةِ عَقلِهِ و عُنوانُ وُفورِ فَضلِهِ، إعجابُ المَرءِ بِنَفسِهِ بُرهانُ نَقصِهِ و عُنوانُ ضَعفِ عَقلِهِ .
امام على علیه السلام : انتقاد کردن آدمى از خود، دلیل استوارى خرد و نشانگر فراوانى فضل اوست . خودپسندى آدمى، دلیل بر کمبود او و نشانه سستى خرد اوست
_
الإمامُ زینَ العابدینُ علیه السلام :آدابُ العُلَماءِ زِیادَةٌ فی العَقلِ . و کَفُّ الأذى مِن کَمالِ العَقلِ .
امام زین العابدین علیه السلام : همنشینى با دانشمندان موجب فزونى خرد است . و آزار نرساندن، از کمال خرد است
_
الإمام الصادق علیه السلام :مَوضِعُ العَقلِ الدِّماغُ ، ألا تَرى أنَّ الرَّجُلَ إذا کانَ قَلیلَ العَقلِ قیلَ لَهُ : ما أخَفَّ دِماغَکَ ؟ !
امام صادق علیه السلام : جایگاه خرد ، مغز است . آیا نمى بینى به انسان کم خرد مى گویند : چقدر سبک مغزى؟
_
عنه علیه السلام :لِلإِنسانِ فَضیلَتانِ : عَقلٌ ومَنطِقٌ ، فَبِالعَقلِ یَستَفیدُ ، وبِالمَنطِقِ یُفیدُ .
امام على علیه السلام : آدمى دو فضیلت دارد : خرد و سخنورى ؛ با خرد مى آموزد و با سخنْ آموزش مى دهد 
_
رسول اللّه صلى الله علیه و آله :لِکُلِّ شَیءٍ دِعامَةٌ ودِعامَةُ المُؤمِنِ عَقلُهُ ، فَبِقَدرِ عَقلِهِ تَُ عِبادَتُهُ لِرَبِّهِ .
پیامبر صلى الله علیه و آله : هر چیزى پشتیبانى دارد و پشتیبان مؤمن ، خرد اوست ؛ لذا بندگى مؤمن براى پروردگارش به اندازه خرد اوست 
_
الإمام الحسن علیه السلام :بِالعَقلِ تُدرَکُ الدّارانِ جَمیعًا ، ومَن حُرِمَ مِنَ العَقلِ حُرِمَهُما جَمیعًا.
امام حسن علیه السلام : با خرد ، دنیا و آخرت به دست مى آیند و آن که از خردْ محروم باشد ، از دنیا و آخرت محروم مى گردد 
_
عنه علیه السلام :بِالعَقلِ استُخرِجَ غَورُ الحِکمَةِ ، وبِالحِکمَةِ استُخرِجَ غَورُ العَقلِ .
امام على علیه السلام : با خرد ، ژرفاى حکمت و با حکمت ، ژرفاى خرد بیرون آورده مى شود 
_
عنه علیه السلام :أفضَلُ العَقلِ مَعرِفَةُ الإِنسانِ نَفسَهُ ، فَمَن عَرَفَ نَفسَهُ عَقَلَ ، ومَن جَهِلَها ضَلَّ .
امام على علیه السلام : برترین خرد ، شناخت آدمى به خویش است . هرکه خود را شناخت ، خرد ورزید و هرکه نشناخت گمراه شد 
_
الإمام علیّ علیه السلام :أصلُ الإِنسانِ لُبُّهُ ، وعَقلُهُ دینُهُ ، ومُرُوَّتُهُ حَیثُ یَجعَلُ نَفسَهُ.
امام على علیه السلام : بنیاد آدمى ، خرد اوست ؛ آیین او به خرد اوست ؛ و جوان مردى هر کس ، به آن است که خود را در کجا قرار دهد 
_
الإمام الصادق علیه السلام :لا یُفلِحُ مَن لا یَعقِلُ ، ولا یَعقِلُ مَن لا یَعلَمُ.
امام صادق علیه السلام : آن که خرد نورزد، رستگار نمى گردد ، و آن که چیزى نمى داند ، خرد نمى ورزد
_
عنه علیه السلام :عِندَ غُرورِ الأَطماعِ وَالآمالِ تَنخَدِعُ عُقولُ الجُهّالِ ، وتُختَبَرُ ألبابُ الرِّجالِ.
امام على علیه السلام : به هنگام فریبکارى آزها و آرزوها ، خردِ نادان ، فریب مى خورد و خرد مردان ، سنجیده مى شود _
الإمام الصادق علیه السلام :دِعامَةُ الإِنسانِ العَقلُ ، وَالعَقلُ مِنهُ الفِطنَةُ وَالفَهمُ وَالحِفظُ وَالعِلمُ ، وبِالعَقلِ یَکمُلُ ، وهُوَ دَلیلُهُ ومُبصِرُهُ ومِفتاحُ أمرِهِ .
امام صادق علیه السلام : ستونِ [وجودِ] انسان ، خِرد است ، و هوشمندى و فهم و حافظه و دانش ، از خِرد بر مى خیزد و با خِرد به کمال مى رسد و خِرد ، راه نماى او و بینش بخش او و کلیدِ کارهاى اوست 
_
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :کُلُّ نَجدَةٍ تَحتاجُ إلى العَـقلِ .
امام على علیه السلام : هر شجاعتى نیازمند خرد است
_
عنه علیه السلام :العَقلُ أصلُ العِلمِ و داعِیَةُ الفَهمِ .
امام على علیه السلام : خرد، ریشه دانش و انگیزه فهم است
_
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :العَقلُ خَلیلُ المُؤمِنِ .
امام على علیه السلام : خرد، دوست صمیمى مؤمن است
_
عنه علیه السلام :لا یَغُشُّ العَقلُ مَنِ استَنصَحَهُ .
امام على علیه السلام : خرد، به کسى که از او راهنمایى بخواهد خیانت نمى کند
_
الإمامُ الرِّضا علیه السلام :صَدیقُ کُلِّ امرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّهُ جَهلُهُ .
امام رضا علیه السلام : دوست هر آدمى، خرد اوست و دشمن او بى خردى اش
_
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :لا دِینَ لِمَن لا عَقلَ لَهُ .
امام على علیه السلام : کسى که خرد ندارد، دین ندارد
_
عنه علیه السلام :ما آمَنَ المُؤمِنُ حَتّى عَقَلَ .
امام على علیه السلام : مؤمن ایمان نیاورْد مگر آن گاه که خرد ورزید
_

گردآوری:ابوالقاسم کریمی(فرزندزمین)
جمعه 21 دی 1397